1 marca to dzień poświęcony pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, którzy działali w podziemiu antykomunistycznym i niepodległościowym w powojennej Polsce. Jest to wyraz hołdu dla tych, którzy zginęli za swoją postawę patriotyczną oraz sprzeciwiali się komunistycznym władzom.

Wybór daty ma wielkie znaczenie, gdyż 1 marca 1951 roku w więzieniu na warszawskim Mokotowie na polecenie władz komunistycznych zginął płk. Łukasz Ciepliński wraz z towarzyszami walki, będący jednocześnie przywódcami IV Zarządu Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w strukturach Armii Krajowej, a przez władze sowieckie nazywanymi „wrogami ludu”. W ramach przeprowadzonego procesu, który miał charakter pokazowy, płk Ciepliński został zamordowany poprzez strzał w tył głowy, a ciała jego i towarzyszy zostały pochowane w nieznanym miejscu. Działania Żołnierzy Wyklętych skierowane były przede wszystkim na patriotycznych zrywach samoobrony polskiej społeczności przeciwko Sowietom. Liczbę Żołnierzy Wyklętych szacuje się na ok. 120-180 tysięcy, przez co uważa się, że była jedną z największych konspiracji zbrojnych w Europie. Żołnierze Wyklęci byli objęci wielkim prześladowaniem. W ramach prowadzonych walk z władzą komunistyczną zginęło ok 9 tys. konspiratorów, a kolejnych kilka tysięcy zostało zamordowanych w wyniki pokazowych procesów, jak również brutalnych prześladowań.  Polskie podziemie do czasu powstania „Solidarności” było wielką organizacją, która walczyła z komunizmem, odrzucając narzuconą władzę. Działania Żołnierzy Wyklętych stały się wzorem postawy obywatelskiej.

Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest obchodzony w Polsce od 2011 roku. Ustawę o ustanowieniu tego święta skierował do Sejmu RP śp. prezydent RP Lech Kaczyński.

Agata Szpak

Źródło:

1. por. https://www.gov.pl/web/kultura/narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wykletych

2. por. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/polityka-historyczna/zolnierze-wykleci/kim-byli-zolnierze-wykleci